داوطلبان و سفیران سلامت بازوهای کمکی تیم سلامت در حوزه مشارکت مردمی و ارتقای سلامت جامعه هستند که یک دهه از فعالیت آنها در کشور سپری می شود و دانشکده علوم پزشکی ساوه در شهرستان های ساوه و زرندیه هم اکنون با بیش از ۱۶ هزار سفیر به دنبال ارتقای سطح سواد سلامت در جامعه ۴۰۰ هزار نفری تحت پوشش خود است.

سرپرست معاونت بهداشت دانشکده علوم پزشکی ساوه روز یکشنبه در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: امروزه مشارکت جوامع یکی از شاخص های ارزیابی توسعه بوده و در این راستا کمک گرفتن از توان احاد مختلف جامعه در تامین امنیت سلامت یکی از اولویت های دولت ها است.

«مجتبی ذکائی» افزود: تحقق این هدف نیازمند ارتقای دانش اجتماعی، تغییر باورها و نگرش ها ، توسعه و ارتقای رفتار و نهایتا فرهنگ سازی عمومی است که اولویت اجتماعی و مشارکتی شدن برنامه ها در حوزه بهداشت و سلامت به عنوان یک ضرورت و نه یک انتخاب، در اهم رویکردهای این دانشکده قرار دارد.

پیشینه ای به قدمت سه دهه

وی افزود: در این راستا برنامه داوطلبان سلامت از سال ۱۳۷۴ در شهرستان های ساوه و زرندیه آغاز شده و اکنون با ۶۴۱ خانم علاقمند به مشارکت های اجتماعی به عنوان داوطلب سلامت محله همکاری می شود.

سرپرست معاونت بهداشت دانشکده علوم پزشکی ساوه گفت: داوطلبان سلامت ۱۳ هزار و ۷۶۲ خانوار شامل هشت هزار و ۶۴۶ خانوار شهری و پنج هزار ۱۱۶ خانوار روستایی را تحت پوشش دارند که در مجموع ۱۰.۳۶ درصد خانوارهای این شهرستان ها است.

وی یادآور شد: این داوطلبان در برنامه هایی همچون آموزش و اطلاع رسانی مسائل بهداشتی به خانوارهای تحت پوشش، گزارش وقایع حیاتی از جمله تولد، مرگ، مهاجرت و ازدواج و مشارکت در کمپین ها و پویش های سلامت و شناسایی و رفع مشکلات حوزه سلامت در منطقه محل سکونت خود فعالیت دارند.

خودمراقبتی و مسوولیت، ۲ کفه ترازوی سلامت

ذکائی افزود: اجرای برنامه ملی خودمراقبتی به عنوان پنجمین برنامه طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت در بخش های فردی، اجتماعی و سازمانی از سال ۱۳۹۴ به دانشگاههای کل کشور ابلاغ و مقرر شد به ازای هر خانوار ایرانی یک نفر فرد علاقمند به مسائل بهداشتی و دارای حداقل هشت کلاس سواد و ترجیحا مادر خانواده به عنوان سفیر سلامت خانوار جذب شود.

این داوطلبان در برنامه هایی همچون آموزش و اطلاع رسانی مسائل بهداشتی به خانوارهای تحت پوشش، گزارش وقایع حیاتی از جمله تولد، مرگ، مهاجرت و ازدواج و مشارکت در کمپین ها و پویش های سلامت و شناسایی و رفع مشکلات حوزه سلامت در منطقه محل سکونت خود فعالیت دارند

وی گفت: بر این اساس هفت هزار و ۴۵۴ سفیر سلامت خانوار فعال شامل پنج هزار ۷۹۳ نفر در مناطق شهری و یک هزار ۶۶۱ نفر در مناطق روستایی با ترکیب جمعیتی ۶ هزار و ۲۲۹ زن و یک هزار و ۲۲۵ مرد توسط مراقبین سلامت و بهورزان شاغل در پایگاههای سلامت و خانه های بهداشت جذب و آموزش دیده اند.

سفیران سلامت در نیمکت‌های مدارس

وی با اشاره به اینکه سفیران سلامت دانش آموزی به عنوان یکی دیگر از گروههای این طرح برای فرهنگ سازی از سنین کودکی و نوجوانی مورد توجه قرار گرفته است افزود: در سال تحصیلی جاری با همکاری مشترک ادارات آموزش و پرورش، هشت هزار و ۲۶۷ سفیر سلامت دانش آموز، معادل حدود ۱۴ درصد دانش آموزان ۲ شهرستان جذب و آموزش دیدند.

سرپرست معاونت بهداشت دانشکده علوم پزشکی ساوه یادآور شد: این گروه با هدف استفاده از ظرفیت آموزش همسالان با راهنمایی مراقب سلامت مدرسه یا مراقب سلامت و بهورز پایگاه سلامت و خانه بهداشت منطقه علاوه بر ارتقاء سواد سلامت خود، در انتقال مفاهیم بهداشتی در حوزه سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی به سایر دانش آموزان، اجرای برنامه های ویژه در مناسبت های بهداشتی سال و تهیه رسانه های آموزشی در حوزه بهداشتی مشارکت فعال دارند.

سفیرانی از جنس طلاب و دانشجو

وی اظهار کرد: سفیران سلامت دانشجو و طلبه نیز از دیگر گروه های داوطلبانه بودند که در سال تحصیلی جاری، ۱۱۵ سفیر سلامت طلبه و ۱۵۱ سفیر سلامت دانشجو با مشارکت حوزه های علمیه و دانشگاه ها جذب و آموزش دیدند.

ذکائی افزود: از ظرفیت سفیران سلامت دانشجو و طلاب در طرح هایی از جمله واکسیناسیون اتباع، بیماریابی سل و آموزش و اطلاع رسانی به مردم در زمینه بیماری سالک در مناطق درگیر ، ترویج ازدواج سالم در بین جوانان و اجرای برنامه جوانی جمعیت، آموزش و اطلاع رسانی HIV و ایدز و سایر بیماریهای رفتاری استفاده می شود.

وی با اشاره به اجرای برنامه خودمراقبتی سازمانی در ادارات با هدف ایجاد محیط کار سالم نیز گفت: با ارتباط مستمر با ادارات ۹۵ نماینده از ادارات و سازمانهای ۲ شهرستان شامل ۶۱ نفر ساوه و ۳۴ نفر زرندیه به عنوان رابط سلامت اداره برنامه های سلامت محور را در سازمان خود پیگیری می کنند.

آموزشی که تفاوت می آفریند

سرپرست معاونت بهداشت دانشکده علوم پزشکی ساوه با اشاره به اینکه ارتقای سواد سلامت جامعه از اهداف اصلی اجرای برنامه ملی خودمراقبتی است افزود: نتایج پژوهش سنجش سواد سلامت در سال ۱۴۰۰ نشان می دهد این سواد در جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله تحت پوشش دانشکده علوم پزشکی ساوه ۷۴ بوده که شاخص آن در بین سفیران سلامت ۷۹ درصدو در افراد عادی جامعه ۷۳ درصد بود .

وی افزود: این شاخص ها نشان از تاثیر مثبت آموزش های ارائه شده به سفیران سلامت در ارتقای سواد سلامت این گروه نسبت به سایر اعضای جامعه دارد.

ذکائی یادآور شد: در دانشکده علوم پزشکی ساوه به منظور ارتقای سواد سلامت جامعه تحت پوشش، تامین فضای آموزشی مناسب در مراکز ارائه خدمت، برگزاری جلسات آموزشی و ایجاد زیرساخت آنلاین جهت آموزش سفیران سلامت در دستور کار است.

طرحی ملی برای اتباع خارجی

وی افزود: همچنین این معاونت در نظر دارد در راستای پوشش کامل تمامی گروه ها در سال جاری جمعیت بیش از ۴۰ هزار نفری اتباع خارجی ساکن در شهرستان های تابعه را با جذب سفیران سلامت از بین آنان تحت پوشش قرار دهد.

سرپرست معاونت بهداشت دانشکده علوم پزشکی ساوه یادآور شد: این شهرستان تجربه موفقی از استفاده از داوطلبان سلامت اتباع در طرح های مختلف بهداشتی اجرا شده در مهمانشهر شهید ناصری دارد و هم اکنون ۸۵ نفر داوطلب نیز در این مهمانشهر فعال هستند.